نگاهی اجمالی به عصر زرین فرهنگ اسلامی

همیشه این سؤال را داشتم که اگر با خواندن فردوسی و رودکی و خیام می دیدم اکه اینها تا چه حد به خرد اهمیت می دادند این توجه آنها به خرد از کجا ناشی می شد. قبول داشتم که ظهور اندیشه های بزرگ در افراد یک سرزمین یک تصادف نیست و بزرگان هر سرزمین فرهنگی و تمدنی، به نوعی عصاره ی تجارب مردم آن سرزمین هستند. برایم سؤآل بود که این مردم چه تجاریی داشتند که ۵۰۰ سال قبل از دکارت، رودکی می گوید:
تا جهان بود از سر آدم فراز کس نبود از راز دانش بی نیاز
دانش اندر دل چراغ روشن است وز همه بد برتن تو جوشن است
یا فردوسی می گوید: براستی اگر ما خرد داشتیم کجا این سرانجام بد داشتیم
گاه که این اشعار را به خاطر می آوردم به این فکر می کردم که آیا میراث افکری ایران در قبل از اسلام در این توجه به خرد نقش داشته است یا نه! برایم این سؤالی شده بود که میراث امپراتوری های بزرگ ایران در طول هزار سال برای ایرانیان چه بود؟ مگر می شود اندوخته های تمدنی و فرهنگی مردمی که یکی از دو امپراتوری بزرگ دوران باستان را اداره می کردند و در همان دوران به اندیشمندان زیادی مأمن داده بودند با یک شکست نظامی از صحنه ی روزگار محو شود؟
نشر کتاب آمه