هرمنوتیک

در تعریف و تبیین هرمنوتیک سخنان فراوانی مطرح شده است و اختلاف نظرهایی که در تعریف آن دیده می شد، تا حدودی به نظریه ها و مکاتب مختلف هرمنوتیک و چرخش های فراوان آن ها بر می گردد. در واقع، تطورات بنیادینی که در نظریه های گوناگون هرمنوتیک رخ داده، ارائه چارچوبی برای آن را دشوار ساخته است اما با کمی تسامح می توان موضوع دانش هرمنوتیک را فهم انسانی در نسبت با امور گوناگونی همچون سخنان، مکتوبات و رفتارهای دیگران و حتی تمام اشیای خارجی دانست. این دانش، از سویی به تحلیل ماهیت فهم و فرایند تحقق آن، و از سوی دیگر به تبیین شیوه های تحقق فهم می پردازد. بنابراین، در مواجهه با این مفهوم، با دو حوزه متفاوت هستی شناسی فهم و معرفت شناسی فهم روبه رو هستیم، به عبارتی دیگر، برخی از متفکران این حوزه، به دنبال معنای متن و مقصود مولف هستند و برخی دیگر از چیستی و ماهیت فهم می پرسند.
نویسنده در این کتاب، به تعریفی که گذشت، نزدیک می شود، و به نقد برخی نظریه ها در هر دو حوزه هستی شناسی و معرفت شناسی فهم دست می زند. اما با این حال، میان هرمنوتیک تفسیری (هردو جریان خاص و عام) و هرمنوتیک فلسفی تفکیکی قائل نمی شود، و به طور کلی هر نظریه ای را نقد می کند که عینیت و حقیقتی برای متن، زبان، فهم و در کل پدیده های بیرونی قائل نیست. در واقع، نویسنده به این امر واقف است که هرمنوتیک به عنوان فعالیتی تعاملی (تعامل خواننده یا مفسر با متن) ریشه ای بسیار کهن دارد و از سویی دیگر در تمام جنبه های حیات انسانی، از تعاملات روزمره گرفته تا حوزه حقوق و قوانین حضور دارد، و با این نظرداشت به دنبال اثبات وجود حقیقتی مطلق (غير نسبی) برای متن (البته به جز متشابهات و مجملات) و تمام پدیده های خارجی است.
همچنین نویسنده هرمنوتیک را به عنوان شاخه خاصی از دانش، پدیده ای نوظهورو مربوط به دوران مدرن می داند که در طی تاریخ، چرخش های بنیادینی در جهت گیری های آن و وظایف و درون مایه آن به وقوع پیوسته است و باعث شده که اهداف متفاوت و ناسازگاری برای آن رقم زده شود. ليکن به دلیل رهیافت متفاوتی که دارد، وارد جزئیات نظریه ها و جریان های هرمنوتیکی نمی شود. در واقع وی در صدد نقد جریان یا مکتبی خاص از هرمنوتیک نیست و علی رغم اینکه به ریشه های شکل گیری هرمنوتیک و سه جریان عمده آن (هرمنوتیک خاص عام و فلسفی) در قالب تبیین و توضیح نظریه های هرمنوتیست ها اشاره می کند؛ اما سعی نمی کند خود را به جریان خاصی محدود کند یا در قالب شارح یا ناقد مدرسه ای خاص دراید.
بنابراین، به تعریف و تبیین دقیق و با جزئیات نظریه های هرمنوتیکی نمی پردازد و فقط به خلل و فرج هایی اشاره می کند که احتمال می دهد نظریه های هرمنوتیکی با آنها مواجه شوند به عبارتی دیگر، هرمنوتیست ها را از پیامدهای غلط نظریه های شان آگاه می کند.
نشر نگاه معاصر