تناسخ، گذشته و امروز

کتاب تناسخ، گذشته و امروز : تناسخ مبحثی کهن و موضوعی درازدامنه است. از دیرباز سنّت هایی بوده اند که نظام نجات شناختی و اخلاقی خویش را بر پایة نظریة تناسخ ارواح استوار می ساخته اند. در دیگرسوی، سنّت های آخرت باوری بوده و هستند که بازگشت به این دنیا و زندگی مجدد در بدنی دیگر را علی الاصول منکر شده و تناسخ ارواح را برنمی تافته و نمی تابند. در طول تاریخ، همواره منازعاتی میان این دو سنّت برقرار بوده است. مباحث و ردّ و ایرادها میان رستاخیزباوران و تناسخیون، حجم قابل توجهی ازکتاب های کلامی و فلسفی هر دو دسته را به خود اختصاص می داده است و هنوز ـ اگرچه به شکلی دیگر ـ می دهد.

این منازعات عمدتاً بر سرِ اثبات یا رد تناسخ به روش های عمدتاً عقلی و نقلی (بر پایة متون و منابع حجیت دینی) بوده، و کمتر از روش تجربی بهره برده است. اما، امروزه رويآوردهاي تازه اي به موضوع تناسخ، در کل عالم، و از جمله در جهان اسلام، شکل گرفته و مي گيرد. برخي از اين رويآوردها جنبة کلامي دارد، و مانند اسلاف خويش کوشش هايي است در جهت توجيه و اثبات عقلي و یا نقليِ تناسخ. اما برخي ديگر، که تازه تر مي نمايد، عبارت است از استفاده از امکانات، شواهد و مدارک تجربي که دنياي توسعه يافته در اختيار نهاده است، مانند استفاده از ارتباطات الکترونيکي گسترده برای آگاهی یافتن از مواردِ مدعی تجربة تناسخ، در اختیار بودن اطلاعات آماري وسيع تر، تبادل اطلاعات ميان تناسخ پژوهان، و مانند آن. از جملة اين رويآوردهاي تازه، استفادة کاربردي از باور به تناسخ در درمان و تسکين برخي آلام و ناهنجاري هاي روحي و رواني است، که ادعا مي شود قرين توفيق بوده است. منبع متن
نشر ادیان