با سقراط در شهر گفتگو

ار انتشارات نشر اطلاعات :
گردانندة شهر گفتگو در جریان گفتگوهای خود و در قالب طرح پرسش‌های پیاپی، همواره می‌کوشید به مفاهیم کلی دست یابد؛ زیرا حقیقت را در پیوندی تنگاتنگ با مفاهیم می‌دید و تنها مفاهیم کلی را متعلق علم می‌دانست. درواقع هدف پژوهش وی در وهله نخست یافتن تعریف دقیق، جامع و مانعی از مفاهیم بود. در این طریق بسیار جد و جهد ‌داشت؛ چنان‌که ارسطو در کتاب مابعدالطبیعه می‌گوید: سقراط نخستین کسی بود که اندیشه را بر محور تعاریف متمرکز ساخت. در نظر سقراط اگر کسی نمی‌توانست تعریفی جامع، عام و تغییرناپذیر از چیزی به‌دست دهد، پس واقعا نمی‌دانست آن چیست. سقراط به‌درستی بر آن که: «اگر کسی درباره چیزی پندار درست داشته باشد ولی نتواند آن را تعریف کند، باید گفت روح او به حقیقت برخورده، ولی شناسایی به‌دست نیاورده است؛ زیرا کسی که نتواند درباره چیزی توضیح بدهد و به سؤال‌هایی که می‌کنند پاسخ بگوید، به آن چیز شناسایی ندارد؛ ولی اگر علاوه بر پندار درست، توانایی توضیح هم داشته باشد شناسایی را به حد کمال داراست.