تاریخ سیاسی پارث

از این رو اقوام خاوری بار دیگر در امر و فرمان شاهان کوچک محلی در آمدند، رفته رفته اقتضای وقت ایجاب کرد که یک شاهنشاهی واحد و عظیم در آن ناحية وسيع به وجود آید پس از درون ظلمات افسانه آمیز در ناحیه شرقی دریای خزر، سوارانی قدم بیرون گذاردند به نام پارت ها که سراسر ملک ایران را به اقتدار خود در آوردند. سرداران ایشان پادشاهانی نیرومند و کاردان و باعزم  بودند و ملل خاور یکی بعد از دیگری ریسمان اطاعت را بر گردن نهادند. تا اینکه پس از چندی از قلل کوهستانی زاگروس دامان) به دشت های رسوبی بین النهرين نظر انداختند و در سال ۱۶ با سیاهیان گردنه ها و تبه ها را زیر پا گذاشته و همه آن صحرای بارور را به تصرف خود درآوردند.  چون در آن دیار مستقر شدند سازمان هایی نو بر با کردند که حاصل آن رونق بازار تجارت جهانی بود و ویرانه های شهرهای اقلیه که سال ها به صورت تل های خاکی افتاده و متروک بود بار دیگر آباد شد. مجاری آپ تازه حفر کردند و نهرهای کشت را لایروبی نمودند و مشرق زمین حیاتی تازه یافت.
پارثها، بر خلاف دیگر اقوام مهاجم که از شمال شرق به ایران تاخته اند، گویا فقط به طمع غارت و سودای غنیمت به جنگ و جدال نمی پرداخته اند، بلکه همواره بسیار می کوشیدند که ممالک جدید را بدون ریختن خون خلق بی گناه به تصرف خود درآورند.
هر چند با کمال تأسف از چگونگی سازمان های داخلی امپراتوری پارت اطلاع کاملی در دست نیست ، از منابع معدودی که موجود است معلوم می شود که ایشان در سازمان اداره کشور خود تغییرات عمده داده و دستگاه حکومت را صورتی نو بخشوده بودند.
نشر علمی و فرهنگی