تاریخ مشروطه ایران

کتاب تاریخ مشروطه ایران : کسروی در ۱۳۰۲ ش که هجده سال از وقایع مشروطه می‌گذشت، بر آن شد تا رخدادهای آذربایجان را از بَدو جنبش مشروطه به رشته تحریر درآورد؛ یادداشت‌هایی نیز تهیه کرد که ابتدا در سوریه در «مهنامة العرفان» تحت عنوان «آذربایجان فی ثمانیه عشر عاماً» به چاپ رسید، او از ۱۳۱۳ ش به صورت سلسله مقالاتی در مجله پیمان منتشر شد.
از آن‌جا که رخدادهای آذربایجان از سایر مناطق قابل تفکیک نبود، حوادث و وقایع دیگر کانون های جنبش مشروطه خواهی چون تهران و گیلان نیز افزوده شد و بدین ترتیب تاریخ مشروطه ایران در سه بخش به چاپ رسید.
وقایع پس از انقلاب مشروطه تا پایان قیام شیخ محمد خیابانی نیز در چهار بخش با عنوان «تاریخ هیجده ساله آذربایجان» منتشر شد.وی در نگارش تاریخ مشروطه ایران از «تاریخ بیداری ایرانیان» و «کتاب آبی» بهره جسته است.
نویسنده تاریخ مشروطه ایران که در زمان انقلاب مشروطه شانزده سال داشته،  از نزدیک شاهد وقایع و حوادث تبریز، دومین کانون انقلاب مشروطه، بوده است.از امتیازات تاریخ مشروطه ایران عکس های فراوان آن است که با توجه به امکانات آن روزگار، از کارهای ارزنده و کم نظیر به شمار می‌رود.
با این همه، این کتاب از کاستی‌ها و سستی‌ها خالی نیست؛ گه گاه گرایش های جانبدارانه کسروی در ذکر وقایع انقلاب و نقش افراد در آن، به چشم می‌خورد.او بیش‌تر به نقش مردم گمنام کوچه و بازار و مجاهدان پرداخته و از کسانی چون «تقی زاده» و همفکران وی که در تصمیم گیری های عمده مشارکت داشتند نام نبرده یا چندان به خوشی از آنان یاد نکرده استوی با سران مشروطه آذربایجان آشنایی داشته و کوشیده است تا دیده‌ها و شنیده های خود را به رشته تحریر درآورد و کمتر به حدس و گمان تکیه کند. به عنوان مثال می توان به ماجرای محاصره تبریز اشاره کرد که مؤلف مشاهدات خود را در جریان محاصره تبریز بیان کرده است.