تاریخ هند قدیم

ادبیات قدیم هند که بسیار متنوع و غنی است، از نظر تاریخی و اشتمال بر وقایع و حوادث بسیار فقیر است. در کل، در گنجینه های ادبی برهمنان، بوداییان و جین مذهبان چیزی قابل مقایسه با شاهنامه فردوسی یا تاریخ هرودوت یافت نمی شود. این بدان دلیل نیست گذشته و تاریخ هند عاری از حوادث و رویدادهای بزرگ و به یادماندنی است. برعکس، باید گفت که اعصار و قرون ماضیه هند مشحون است از دستاوردها و فتوحات قهرمانی، انقلاب ها و تحولات بزرگ و پستی و بلندی های زندگانی و احوالات ملوک و سلسله های سلطنتی؛ اما با کمال تعجب، این گونه حوادث، به صورت منظم و دقیق و با توالی تاریخی ثبت نشده اند. این بی توجهی عجیب و غریب نسبت به حوادث و رویدادها از فقدان حس تاریخی می توانست نشأت گرفته باشد و یا آنکه طبقات مذهبی و کسانی که مسئول ثبت و ضبط حوادث بودند به امور گذرای این جهانی و دنیوی بی توجه بودند. تردیدی نیست که مورخان در هند باستان در امر تاریخ نگاری مشکلاتی داشته اند. ابوریحان بیرونی در تحقیق ماللهند خود نوشته است: «هندوان به نظم و تسلسل تاریخی امور توجه چندانی ندارند؛ آنان در نقل توالی تاریخی امور بسیار بی دقت هستند و چنانچه برای ارائه اطلاعات به آنان اصرار ورزیده شود از آنجا که نمی دانند چه بگویند متحیر گردیده و بلااستثنا به افسانه پردازی متوسل می شوند.»