هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق، رساله‌اى در اخلاق فلسفى از فيلسوف و مورخ بزرگ، ابوعلى احمد بن محمد مسكويه رازى (متوفای 421ق / 1030م) مى‌باشد كه به زبان عربى و بين سال‌هاى 372 – 375ق / 982 – 985م نوشته شده است.
نویسنده، غرض از نوشتن اين رساله را ارائه اصول و مبادى علم اخلاق به قصد دستيابى به خوبى ذكر مى‌كند كه به واسطه آن، از آدمیكردارهاى نيكو و زيبا سر مى‌زناو بعدها از اين رساله به‌عنوان بنياد فلسفى اصول حاكم بر گزيده‌گويى‌هاى حكيمانه كتاب جاويدان خرد ياد كرده است
اين رساله در شمار آثار مهمى است كه در جهان اسلام از منظرى فلسفى به علم اخلاق نگريسته‌اند.
منابع مختلف ادبى و حكمى كه نویسنده از آن‌ها بهره گرفته است، طيفى از آثار يونانى – اسكندرانى تا نوشته‌هاى ايرانى و اسلامى را در بر مى‌گيرد. مهم‌ترين منابع يونانى عبارتند از:
اندرزهاى منقول يونانى كه سخنان بقراط، فيثاغورس، سقراط و ديگران را شامل مى‌شود؛
آثار افلاطون و به‌ويژه كتاب‌هاى جمهوريت و نواميس؛
آثار ارسطو و به‌ويژه كتاب «اخلاق نيكماخس» كه بهره‌گيرى گسترده ابوعلى مسكويه از آن را در ارتباط او با ارسطوييان بغداد نيز سنجيده‌اند. افزون بر اين از رساله منحول فضائل النفس به ترجمه ابوعثمان دمشقى نيز بايد ياد كرد كه ابوعلى مسكويه آن را از ارسطو دانسته، و مطالبى از آن نقل كرده است؛
جالینوس و كتاب اخلاق النفس كه در بحث لذات حسى و نابسنده خواندن آن‌ها بدان استناد شده است؛
بروسن نوفيثاغورى، متفكر سده 5م كه مسكويه از رساله «تدبير منزل» او به تفصيل نقل كرده است؛
آثار هرمسى و به‌ويژه «لوح قابس» كه در «جاويدان‌خرد» هم بهره‌گيرى او از روايت عربى اين رساله را مى‌بينيم؛
آثار نوافلاطونى كه در تهذيب الاخلاق با عناصر فلسفه ارسطويى و آموزه‌هاى فيثاغورى و هرمسى در هم آميخته‌اند، مانند فقره‌اى درباره برترى خويشاوندى معنوى ميان استاد و شاگرد بر محبت پدر و فرزند.
از ميان منابع ايرانى نيز به استناد نویسنده به ادب كهن ايرانى و به‌ويژه سخنان اردشير و كتاب كليلة و دمنة مى‌توان اشاره كرد.
مى‌دانيم كه مؤلف با جريان‌هاى فكرى ساسانى و سنت اندرزنامه‌نويسى ايرانى نيز آشنايى ژرفى داشته است و ترجمه عربى شمارى از آثار ايرانى مانند ايتاكار بزرگمهر را در جاويدان‌خرد او مى‌توان ديد.
منابع اسلامى و عربى نویسنده، شامل قرآن كريم، احاديث پيامبر(ص)، آثار لغت‌نويسان عرب و به‌ويژه بصرى‌ها، آثار ادبى مانند ديوان متنبى و ابن رومى، رسائل جابر و رازى و فارابى و رساله دفع الاحزان كِندى بوده و سخنان زاهدان نامور مانند حسن بصرى را در بر مى‌گيرد.
وجود نسخه‌هاى فراوان تهذيب الاخلاق، از شهرت اين كتاب در روزگار پس از ابوعلى خبر مى‌دهد.
روش اين كتاب كاملاً فلسفى است. وجهه غالب آن، استدلال برهانى است؛ هرچند در مواردى نيز از قياس‌هاى خطابى و جدلى سود جسته است. استدلال و استشهاد نقلى در اين كتاب، به نحو بارز، مشاهده نمى‌شود، البته گاهى از مقبولات شرعى به‌عنوان شاهد بر مدعا بهره‌گيرى شده است؛ مثلاً در مقاله پنجم به بعضى از دستورها و احكام اجتماعى اسلام، تحت عنوان راه‌كارهاى ايجاد محبت اجتماعى – انسانى، اشاره شده است.
روش اين كتاب در نگاه تربيتى، ناظر به تربيت اجتماعى است؛ يعنى مصنف قائل به تهذيب فردى و عزلت‌گزينى نيست و به‌عنوان يك انديشور اجتماعى به مقوله اخلاق نظر داشته، داراى دغدغه‌هاى اجتماعى است
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.