جدال علم و فلسفه در اندیشه مارکس

اما از یاد نباید برد که تفسير هر متن فقط نشان دادن منظور نویسنده نیست، بلکه بازشناختن تضادهای آن، دریافت نکته هایی که از چشم نویسنده پنهان مانده و بر شمردن مسائلی نیز هست که نویسنده در یافتن راه حل آنها کامیاب نگشته است. از این گذشته، هر تلاشی برای ارائه روایتی یکپارچه از نوشته ها و تحلیلهای متناقض و مبهم مارکس، پیش از آنکه بیانگر «اندیشه های واقعی » او باشد بازتابنده دیدگاههای مفسر و دلبستگیهای فکری اوست.
تاونی (۱۹۶۲- ۱۸۸۰)، تاریخ پژوه پرمایه انگلیسی، بر آن بود که «گذشته به حال آن چیزی را می نمایاند که حال قادر به دیدن آن است » . بر همین مبنا می توان گفت هر مفسر در متن آن چیزی را می یابد که افق فکری زمانه او اجازه دیدن آن را می دهد. تفسير هر متنی فراورده گفت و شنودی پایان ناپذیر میان متن و خواننده آن است. پیروان و مفسران مارکس در دوره های گوناگون بر وفق نیازهای سیاسی، دلمشغولیهای ایدئولوژیک و وسوسه های فلسفی خویش، هر یک از ظن خود یار او گشته اند و اندیشه ای را که به هر حال مهر و نشان رویدادهای اجتماعی، کنجکاویهای علمی و الكوهای فکری روزگار خود را بر چهره دارد، درک و تفسیر کرده اند.
نشر هرمس