محاکمه انسان و حیوان

جای جای رسائل در باب شأن و مقام انسان و اخلاق و فضائل اخلاقی و کارها و هنرهای حکمی و تدابیر پسندیده و سیاست های ربانی او سخن گفته ایم. اینک در این رساله می خواهیم پاره ای از فضایل حیوانات و خصایل ستوده و طبایع پسندیده و خوی و عادات بی عیب و درست آن ها را بیاوریم و نیز شمه ای از طغیان و سرکشی او بیان کنیم و شرح دهیم که انسان اگر اهل فضل و خیر باشد فرشته ای بزرگ و بهترین آفریدگان می شود و اگر اهل شرارت باشد شیطانی است رانده شده و بدترین آفریدگان. و ما این همه را بر زبان حیوانات نهادیم تا در پندگیری رساتر و در خطاب روشن تر و در مقام قصه و حکایت شگفت تر و در شنیدن ظریف تر و در منفعت تازه تر و در اندیشه ژرف تر و از حیث عبرت گرفتن بهتر و زیباتر باشد.