استبداد دموکراسی و نهضت ملی

استبداد و دیکتاتوری، به رغم شباهت های ظاهری شان، یکی نیستند. در استبداد، قدرت دولت منوط و مشروط به هیچ قانون یا قرارداد طبقاتی یا اجتماعی نیست؛ حال آن که در دیکتاتوری حاکمیت در چارچوب قراردادهای موجود به قدرت حاکم تفویض می شود. نویسنده پس از بحث درباره ی این نظریه، مصداق آن را در تاریخ ایران می جوید و نشان می دهد که معمولا نظام حاکم استبدادی، و بدیل آن نیز بلوا و هرج و مرج بوده که به بازگشت استبداد ختم شده است. وی بر آن است که برای امحای استبداد استقرار حکومت قانون کافی است اما نظام دموکراتیک منوط به وجود نهادهای مستقل اجتماعی و رأی و مشارکت مردم و تحمل آرا و عقاید مخالف است.