بخشی از کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم(جلد 1و2و3) :
ممتنع است يك مفهوم ذهنی که از يك واقعیت خاص حکایت میکند نسبت بهمان واقعیت در یکزمان راست باشد و در یکزمان دروغ حالا میخواهیم بدانيم يك مفهوم و باصطلاح منطق يك قضیه اگر راست و صحیح و حقیقت بود آیا ممکنست بتدریج راستتر و صحیح تر و حقیقت تر بشود و باصطلاح درجه حقیقی بودنش بالا برود ياخير؟
اگر ما در این مسئله مفهوم فلسفی آن را تغییر (کاملی در نظر بگیریم و از مسامحاتی که دانشمندان در تعبیرات خود در بیان تکامل علوم نمودهاند و منظور خود را بعنوان تکامل حقیقت ادا کرده اند البته مفهوم فلسفی آن منظور نبوده است صرفنظر کنیم پاسخ این سئوال خیلی ساده است. اینگونه تعبیرات مسامحی دانشمندان برای بعضی تولید اشتباه کرده است و به ماتریالیست ها فرصتی داده است که تحریفات و مغلطه هائی بوجود آورند. شما هريك از حقائق را که در نظر بگیرید خواه ،جزئی خواه ،کلی خواه مربوط بامور مادی خواه غیر مادی خواهید دید همیشه و در همه زمانها بيك نحو و بيك منوال صادق است و اساساً معنا ندارد که بتدریج صادقتر شود. مثلا يك حقيقت تاریخی را در نظر میگیریم و میگوئیم «ارسطو در قرن چهارم قبل از میلاد شاگرد افلاطون بوده است يا يك حقیقت طبیعی را و میگوئیم فلزات در اثر حرارت منبسط میشوند و يا يك حقیقت ریاضی را و میگوئیم سه زاويه مثلث مساوی است با دو «قائمه» و يا يك حقيقت فلسفی را و میگوئیم «دور و تسلسل باطل است آیا ممکنست بتدریج در اثر تکامل علوم و یا هرچیز دیگر این حقائق صحیح تر و صادق تر بشوند و درجه حقیقی بودن آنها بالاتر برود؟ البته نه. يك چیز دیگر ممکنست و آن اینکه اطلاعات ما نسبت بهريك از موضوعات بالا توسعه پیدا کند و بر معلومات ما افزوده شود مثلا ابتداء اطلاع ما راجع بروابط ارسطو و افلاطون بیش از اینکه ارسطو در قرن چهارم قبل از میلاد شاگرد افلاطون بوده نبود ولی کم کم در اثر تحقیقات ،تاریخی اطلاعات ما توسعه پیدا کرد و روابط بیشتری را کشف کردیم و معلوم شد که «ارسطو» از سن هیجده سالگی بدرس افلاطون حاضر شده – و تابیست سال ادامه داده و این شاگردی در شهر آتن بوده – و ارسطو در باغ معروف آکادمیا ۱۵ که تقریباً در يك كيلومتری شهر بوده بدرس افلاطون حاضر میشده و افلاطون او را «عقل «مدرسه» لقب داده بود.» یعنی علاوه بر حقیقت اول يك سلسله حقایق دیگر در ذهن ما وارد شد نه اینکه حقیقت اول کمال یافت و درجه حقیقی بودنش بالا رفت و همچنین ممکنست در اثر پیشرفت فيزيك يك سلسله خواص دیگری از فلزات در حین حرارت کشف کنیم و در اثر ترقی ریاضیات احکام دیگری راجع بمثلثات بدست آوریم و در اثر پیشرفت فلسفه انواع و اقسام دور و تسلسل را بشناسیم ولی هيچيك از اینها ربطی به تکامل حقيقت بمفهوم فلسفی آن ندارد
عنوان : اصول فلسفه و روش رئالیسم(جلد 1و2و3) |
موضوع : فلسفه |
نویسنده : علامه طباطبایی |
مترجم : |
ناشر : دفتر انتشارات اسلامی |
قطع : وزیری |
جلد : نرم |
چاپ : |
صفحه : 530 |
قیمت روز : |
قیمت فروش : 80000 ت |
ف 12
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.