*بیان الادیان*

از ویژگی‌های بیان‌الادیان اطلاعات و گزارش‌هایی است که مؤلف از برخی وقایع زمان خود به دست داده است. ابوالمعالی که معاصر ناصرخسرو بوده، از وی و فعالیت‌ها و آثارش بادشمنی یاد می‌کند.

بیان‌الادیان اولین اثری است که در آن از ناصرخسرو و فرقه ناصریه سخن به میان می‌آید و اطلاعاتی که مؤلف در این باره می‌دهد، با گزارش‌های خود ناصرخسرو هماهنگی دارد

وی همچنین از حسن صباح و فرقه صباحیه سخن به میان می‌آورد، اما از قلعه الموت ذکری نمی‌کند.

تأثیر گزارش‌های ابوالمعالی درباره دو فرقه ناصریه و صباحیه را در منابع پس از او می‌توان مشاهده کرد.

ابوالمعالی آشکارا به مخالفت با اسماعیلیه می‌پردازد و در معرفی آنان، در مواردی تحت تأثیر منابع ضداسماعیلی است و در مواردی از کتب خود اسماعیلیان بدون اینکه صریحاً متذکر شود، بهره می‌گیرد. وی در این باره به خصوص آثار ناصرخسرو را مورد توجه قرار داده است
ابوالمعالی کتاب بیان الادیان را به ۵ باب تقسیم کرده است:

«باب اول، در پیدا کردن آنکه در همه روزگارها و به همه اقلیم‌ها بیشتر خلق به صانع عزّوجلّ مقر بوده‌اند و مقرند.
باب دوم، در بیان مذهب‌ها که پیش از اسلام داشته‌اند.
باب سوم در بیان این خبر که پیغامبر(ص) گفت: امت من پس از من به ۷۳فرقه شوند و وجه و اسناد آن خبر و شرح و معنی آن.
باب چهارم، در بیان مذهب‌های اسلام و پیداکردن مقالت هر یکی و شرح القاب ایشان به استقصا.
باب پنجم، در پیداکردن حکایات و نوادر گروهی که بیرون آمدند و دعوی‌های محال کردند، گروهی دعوی خدایی و گروهی دعوی پیغامبری»
منبع متن