شرح احوال و آثار فارسی امیر علیشیر نوایی متخلص به فانی

شرح احوال و آثار فارسی امیر علیشیر نوایی : امیر علیشیر (844 – 906 ه.ق)، که در اشعار خود به «نوایی» و «فانی» تخلص می‌نموده است، در میان عرفای ایرانی جایگاه والایی دارد. شهرت این شاعر فرزانه در شبه قاره و آسیای جنوبی، افغانستان، آسیای میانه و ترکیه به خاطر تأثیراتی که بر عبدالرحمان جامی عارف بزرگ قرن نهم داشته، دو چندان است. به علاوه شخصیت چند وجهی او که معلول واقع شدن زادگاه و آرامگاه او در شهر هرات افغانستان، داشتن نژادی ترک تبار، سرودن اشعاری به فارسی و ترکی جغتایی، دلمشغولی‌های آشکار به عرفان و معنویات، و در عین حال سال‌ها اشتغال به ادارة امور جاری مردم در دستگاه تیموری بود، حضوری پررنگ، نام این حکیم نامور را در تاریخ ادبیات و سیاست این بخش جهان به ثبت رسانده است. در کتاب حاضر زندگی، زمانه و آثار امیرعیلیشیر نوایی، بررسی شده است. از مطالب مندرج در کتاب می‌توان به معرفی اخلاق، شخصیت و هم‌چنین عقاید مذهبی و افکار امیرعیلشیر و بررسی اجمالی آثار منظوم و ترکی وی اشاره کرد.

او مردي نيکو صفت و دانشمند و شاعر بوده و اشعار بسياري به دو زبان فارسي(تقريبا4700 بيت) و ترکي جغتايي دارد، تخلص او در اشعار ترکي«نوايي» و در اشعار فارسي«فاني»يا« فنايي» است.

نوايي به حافظ، سعدي، عطّار، جامي و برخي ديگر از شاعران پارسي عشق مي‌ورزيد، امّا به زبان ترکي جغتايي هم شعر مي گفت. پس از نوايي سرودن شعر به دو زبان ترکي ازبکي و فارسي به يک سنّت ادبي تبديل شد و منطقۀ ماوراءالنّهر محلّ خلق آثار به دو زبان فارسي و تركي جغتايي گشت.
.