چرا حکومت یزید تا این حد فشار آورد که از امام حسین(ع) برای یزید بیعت بگیرد؟
چرا امام برای نپذیرفتن خلافت یزید تا این حد مقاومت کرد؟
چرا امام برای تشکیل حکومت اقدام نمود؟
سپس عوامل قیام امام از دو ناحیه دستگاه حکومت و حسین بن علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است[۲]
مؤلف برای نپذیرفتن حکومت یزید توسط امام حسین(ع) شش علت بیان میکند، سپس مینویسد:
فساد همهجانبه حکومت بنی امیه مثل بیماری مزمن و مهلکی کشور عظیم اسلامی را تهدید به سقوط مادی و معنوی میکرد و حکومت تحمیلی معاویه مقررات اسلام را یکی پس از دیگری پایمال مینمود و با سلب آزادیهای فردی، اختناق شدید و غیر قابل تحملی را به وجود آورده و نیروهای انسانی و مالی مردم را استثمار کرده بود. نه از عدالت خبری بود و نه از آزادی و نه از برنامههای اصلاحی اسلام و از طرفی قدرت حکومت معاویه بهقدری بود که قیام بر ضد آن غیر ممکن بود.
امام، منتظر مرگ معاویه بود، تا با مرگ وی فرصت هرگونه انقلاب اصلاحی به دست بیاید، آنگاه شروع به قیام و اقدام کند و..[۳]در این میان ضعف حکومت، رنجش مردم از متولیان آن، آمادگی افکار عمومی، لیاقت رهبری به نام امام حسین(ع) و نیروی کافی داوطلب، همگی برای یک حکومت اسلامی به رهبری امام حسین(ع) مهیا بود. مؤلف بعد از برشمردن هریک این موارد به تحلیل آنها میپردازد.
بخش دوم کتاب به ماهیت قیام امام حسین(ع) اختصاص یافته است. مؤلف مینویسد: قیام امام چهار مرحله داشت:
مرحله اول: مقاومت و دفاع در مقابل تهاجم و ضمناً بررسی اوضاع سیاسی و زمینه تشکیل حکومت؛
مرحله دوم: شامل مقاومت، دفاع و اقدام برای تشکیل حکومت میشد؛
مرحله سوم: فعالیت برای جلوگیری از برخورد نظامی.
مرحله چهارم: پس از تهاجم نیروهای تجاوزکار، مقاومت و دفاع افتخارآمیز بود که به شهادت آن حضرت و یاران وفادارش انجامید[۴]
بخش سوم کتاب به چهار مرحله از مراحل قیام اشاره دارد که امام در هر مرحله، اسلوب و روش خاصی پیش گرفته است. حرکت امام از مدینه (28 رجب) تا پایان حضور او در مکه (هشتم ذیحجه)، حرکت از مکه به سمت کوفه، تصمیم بر نرفتن به سمت کوفه (یعنی تصمیم به تغییر مسیر) و وقایع روز عاشورا از مراحل این بخش بشمار میرود.
در بخش چهارم به اهداف قیام اشاره شده است. مؤلف در این بخش، اصلاح امت، از بین بردن بدعتها و زنده کردن اسلام و سنت پیامبر(ص) را از اهداف قیام امام حسین(ع) برشمرده است[۵]
ایشان میگوید: امام حسین(ع) اهداف خود را در ضمن خطبهای که پس از برخورد با حر بن یزید ریاحی در منزل «بیضه» ایراد فرمود، روشن نموده است[۶]
صالحی نجفآبادی از این خطبه چند مطلب اساسی را استفاده کرده است:
تغییر حکومت ظلم واجب بود.
برای رسیدن به این مقصود راهی جز تشکیل حکومت نبود.
شرایط تشکیل حکومت موجود بود.
هدف امام حمایت و دفاع از اسلام بود[۷]
مؤلف با محوریت این چهار مطلب خطبه امام را تشریح نمودهاند.
نویسنده در بخش پنجم کتاب – که عنوان آن، نتایج و آثار است – بنابر آنچه که در چهار فصل گذشته مطرح شده است و هدف امام از قیام تشکیل حکومت اسلامی، حمایت از نیروی قانونگذاری و قضایی اسلام، حمایت از آزادی بیان و کلمه و حمایت از عدالت اجتماعی و موقع و وضعیت جهانی اسلام، دانسته شده است، یک بحث عقیدتی و دارای ماهیت کلامی را مطرح میسازد؛ او معتقد است اگر هدف امام تشکیل حکومت اسلامی بوده است، بنابراین امام(ع) مرگ و شهادت خویش را احتمال نمیداده است و از آن بیخبر بوده است؛ چراکه در این صورت حرکت امام – العیاذباللّه – نوعی خودزنی و انتحار بوده است؛ همچنین احادیثی که علم امام به مکان و زمان شهادت خویش را مطرح میسازند از نظر نویسنده از جهت سند و متن مخدوش و غیر قابل استفاده میباشد. در مقابل نویسنده نظرات سید مرتضی، شیخ طوسی و شیخ مفید را مطرح میسازد که آنها را موافق با مذهب و عقیده خویش در این مسئله دانسته است.
صالحی نجفآبادی، علاوه بر رد احادیث مذکور، استناد به آیات و روایات موافق و استناد به اقوال قدمای علمای شیعه چون شیخ مفید و شیخ طوسی و سید مرتضی، استدلال عقلی را نیز چاشنی استدلال خویش کرده است. او با استناد به آیه شریفه «ما جعل اللّه لرجل من قلبين في جوفه»[۸]؛ «خداوند دو قلب در سینه انسان قرار نداده است»، معتقد است نمیتوان به لحاظ عقلی پذیرفت که امام هم قصد شهادت داشته است و هم قصد تشکیل حکومت اسلامی؛ چراکه این دو منافی و متضاد با یکدیگرند. بهعبارتدیگر انسان دو نوع تصمیم مخالف از دو جنس گوناگون در مورد یک امر واحد نمیتواند بگیرد؛ یا شهادت و یا تشکیل حکومت اسلامی[۹]
در پایان کتاب، خاتمهای حاوی نقلهایی (روایات و خطبهها) که باعث تصور اینکه امام حسین(ع) به قصد شهادت به سمت کوفه حرکت کرده، ذکر شده است[۱۰]مؤلف بعد از بیان هرکدام به وجه دلالت آن اشاره میکند.
عنوان _______شهید جاوید (درباره فلسفه قیام امام حسین (ع)) |
موضوع ____ اسلام |
نویسنده _____نعمت الله صالحی نجف آبادی |
مترجم ____ |
ناشر ______ امید فردا |
قطع ___________رقعی |
جلد ____________نرم |
چاپ __________1382 |
صفحه_______540 |
قیمت روز______ 115000 ت |
قیمت فروش____70000 ت |
ک14
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.