ماکیاولی و ما

نه تنها شارحان بل خوانندگان معمولی نیز می­توانند بر این امر شهادت بدهند. حتا امروزه، هرکس که شهریار یا گفتارها را باز کند، متونی که حال 350 سال از عمرشان سپری شده است، به عبارتی، گرفتار آن چیزی می­شود که فروید آشنایی غریب، قسمی اسرارآمیز می­خواند. بی­آن­که بدانیم چرا، خود را مخاطب این متون قدیمی می­یابیم، تو گویی متونی از روزگار خودمان باشند، گرفتارمان می­سازند تو گویی، به معنایی، برای ما نوشته شده­اند، و به ما چیزی را می­گویند که مستقیما به ما مربوط می­شود، بی­آن­که دقیقا بدانیم چرا. دی سانتیس در قرن نوزدهم به این احساس غریب اشاره داشت، وقتی درباره­ی ماکیاولی گفت که «او ما را در شگفتی فرو می­برد، و اندیشناک رهایمان می­سازد». چرا چنین تسخیر شدنی؟ چرا چنین درشگفت شدنی؟ چرا چنین اندیشناک؟ زیرا تفکر وی به رغم درخواست ما، به درونمان نفوذ می­کند. چرا چنین اندیشناک؟ زیرا این تفکر تنها به شرطی می­تواند به درون­مان نفوذ یابد که آن­چه را بدان فکر می­کنیم مشوش سازد و ما را در شگفتی فرو ببرد. در مقام تفکری که قرابتی بی­نهایت با ما دارد، و با این حال هرگز با آن برخورد نداشته­ایم، تفکری که واجد چنان قدرت شگفتی برماست که غرق در حیرت­مان سازد. اما از چه چیزی متحیر می­شویم؟