زنانی که زیر مقنعه کلاهداری کردند: زندگانی ملک‌تاج خانم نجم‌السلطنه

کتاب زنانی که زیر مقنعه کلاهداری کردند به زندگانی نجم‌السلطنه پرداخته است. او در سال ۱۲۳۳ شمسی در خانواده‌ای وابسته به سلسله قاجاریه در میان ثروت و امتیازات فراوان متولد شد. مادرش حاجیه هما خانم، دختر بهمن میرزا بهاءالدوله یکی دیگر از پسران عباس میرزا بود. نجم‌السلطنه در طول زندگی پرتلاطم خود سه‌بار ازدواج کرد که هربار زندگی مشترک با فوت همسر پایان پذیرفت. بار اول در سن ۱۶ سالگی با وکیل‌الملک کرمانی ازدواج کرد؛ حاصل آن دو دختر به نام‌های عشرت‌الدوله و شوکت‌الدوله بود. مدتی بعد از فوت همسر اول، او با وزیر دفتر آشتیانی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج محمد مصدق‌السلطنه یا همان دکتر محمد مصدق و دختری به نام آمنه دفترالملوک بود. این زندگی مشترک نیز با فوت وزیر دفترآشتیانی پایان یافت و نجم‌السلطنه سرپرستی فرزندانش را بر عهده گرفت، اما بعد از گذشت مدتی با میرزا فضل الله خان وکیل‌الملک تبریزی که به نام میرزا فضل الله خان دیبا نیز شناخته می‌شد، ازدواج کرد و پسری به نام ابوالحسن دیبا به دنیا آورد.

در کتاب زنانی که زیر مقنعه کلاهداری کردند آمده است: او زندگی ساده و بی‌آلایشی داشت و تجمل به خود راه نمی‌داد. نجم‌السلطنه ثروتش را وقف ساختن بیمارستان نجمیه کرد. احتمالا به دلیل سن، تربیت و موقعیت خانوادگی آماده پذیرفتن همه جوانب تحولات مربوط به زنان نبود، اما وقفنامه و حق نظارتی که به دخترانش واگذار کرد، خارج از عرف زمانه بود. این امر نشانه ذهنیت باز و شهامت اوست؛ به طوری که به حق می‌توان گفت او جزو زنانی بود که زیرمقنعه کلاهداری می‌کرد. تاریخ از او به عنوان زنی فعال، خوش فکر، قوی و همگام با جریان روز نام برده است. او در سال ۱۳۱۱ش. درگذشت.
دکتر اتحادیه نویسنده و پژوهشگر تاریخ ایران در سال ۱۳۱۲ ش. در تهران متولد شد و سال ۱۳۵۹ دکتری تاریخ از دانشگاه ادینبورگ اخذ نمود. از جمله آثار او می‌توان به کتاب‌های تاریخ غفاری، خاطرات و اسناد حسینقلی‌خان نظام‌السلطنه مافی، نامه‌های یوسف مغیث‌السلطنه، سیاق عشیرت در عصر قاجاریه، آمار دارالخلافه تهران و… اشاره کرد.