غروب پروانه

رضا دلخوش که پس از اقدامی دلخوشانه برای فرار، ماندن را به رفتن ترجیح می‌دهد، ‌گیریم که مجبورش کرده باشند، کتابفروشی‌اش را به آبمیوه‌فروشی تبدیل کند می‌ماند. پروانه، فریدون ملک، کلپه‌ آهنگساز و معشوقه‌اش مدیای لال. پدر پروانه که جواهرفروش است و زنش در کرم می‌لولد. سیامند پنجه چنگکی و معشوقه‌اش معصومه، زینب کوهستانی، نصرالدین خوشبوی زن چهره، خندان کوچولو که لبخند‌هایش بیشتر زهرخند است تا لبخند. گووند آهنگر و معشوقه‌اش دلارام. شنو، دختری که مظهر خودباختگی در توبه‌خانه است و شهلا خداشناس، مظهر خودباختگی در جنگل هزار‌پله. ملاکوثر باغبان، طاهر طوطی که دیگر نمی‌تواند صدای پرندگان را تقلیدکند. فتانه غمگین، مهتاب و خواهرش لیلا که خود را دردمندانه به آتش می‌کشد. مهدی رُز، پیرموسی خزان شناس و…
در این شهر مدرسه توبه‌کاران فقط برای دخترها‌ست. دخترهای بی‌گناهی که به دلیل وابستگی نسبی‌شان با جوانان عاشق، به اجبار وادار به زندگی در آن جا شده‌اند. جایی که داشتن تکه آینه‌ای جرم است. گویی زن‌ها ذاتا منحرفند، مگر خلافش ثابت شود. در رمان فقط عمه‌ها وجود دارند. مثل عمه‌ پروانه، عمه‌ غمگین فریدون و عمه‌ عزیزتیرانداز و هیچ صحبتی از خاله‌ها نیست. شاید نویسنده با این نیت خواسته است جو ضد زن بودن ساکنین شهر را به نحوی به تصویر بکشد
بختیار علی «غروب پروانه» را در سال ١٩٩٨ یعنی چهارسال قبل از رمان معروفش «آخرین انار دنیا» نوشته است. در هردو کتاب گستره جنگ به‌خوبی مشهود است. کتاب سرشار از جملاتی شاعرانه و فیلسوفانه است که با وجود زیبایی، گاهی به افراط کشیده می‌شود. ضعف بختیار علی زیاده‌گویی است. تا آنجا که در برخی موارد صحبت‌های شخصیت‌ها یا راوی‌ها، به خطابه می‌ماند اما از امتیازهای عمده‌ او جهان‌بینی و تسلط کاملش بر ادبیات است. یکی دیگر از امتیازهای بختیار‌علی کار با راوی‌هاست که به نحو برجسته‌ای در این رمان قابل مشاهده است. در کنار این امتیازها، تجربه‌ زیستی نویسنده را نیز نمی‌توان نادیده گرفت

منبع متن