چین نو از جنگ های تریاک تا به امروز

آنچه در مراسم گشایش بازی های المپیک در ۸ اوت ۲۰۰۸ به اجرا در آمد، نشان داد که این کشور به دستاوردهای فرهنگی و مدنی خود بهای لازم را می دهد: کاغذ، قلم، حروف و چاپ کتاب را در استادیوم المپیک که به گونه درخوری «آشیانه پرنده خوانده می شد – به صحنه آوردند و علاوه بر آن دوندگان مشعل به دست در افق یادآور پیروزی های نوین چین در گستره فضانوردی، یادآور سفرهای آسمانی هزارساله حاکمان و همچنین یادآور جاودانگانی بود که ادبیات این کشور مالامال از آن هاست
اما دست یازی به شالوده ریزی های پیشین فرهنگی نباید ما را از دیدن تجربه های ۲۰۰ سال واپسین بازدارد تجربه هایی که این کشور، همواره نه از روی انگیزه های درونی، شروع به وارد شدن به جامعه جهانی کرده است. تجربه هایی که چین با قدرت های اروپایی، آمریکا، ژاپن و روسیه از سر گذرانده است، هنوز برای آن ها زنده است و به میزان چشمگیر و تعیین کننده ای بر سیاست های کنونی آنها تاثیر می گذارد. اما منازعات درونی، زوال امپراتوری و نهادهای آن، دوران جنگ داخلی، قدرت گیری حزب کمونیست و درنتیجه آن کشمکش های درون حزبی پس از بنیانگزاری جمهوری خلق چین نقش هویت سازی در جامعه کنونی چین دارد، امروز در کنار آن در کلان شهرهای چین زندگی مدرن در جریان است، و چنان است که در ظاهر امر کمتر پدیده ای نشان از فرهنگ سنتی این کشور دارد. با این وجود سنت” همچنان حضور پررنگی دارد و در حال بازسازی خود است. در چنین شرایطی مرور تاریخ چین، از دوران جنگ های تریاک به این سو، آن هم در برگهایی اندک شمار، به نخستین گام های کسی می ماند که می خواهد به چین و تاریخ و فرهنگ آن کشور بپردازد تا پویایی کنونی آن را بهتر درک کند و بتواند روندهای بحرانی را تحلیل نماید.
رشد انفجاری تولید کالا و پیدایش بازارهای گوناگون، در رابطه با مناسبات و همکاری های اقتصادی، سیاست و نهادهای سیاسی را با چالش های همواره تازه تری روبه رو می سازد. فقط با جاری سازی وردگونه «جامعه متعادل» بر زبان نمی توان بر این چالش ها فائق آمد. برای تضمین دوام آنچه دوران مدرن نام گرفته، به نهادهای تضمین کننده روال بازار، به ضمانت های قانونی و نیز به دیگر ابزارهای مدیریتی نیاز هست. اما بخش های آموزشی جایگاه بنیادی خود را حفظ می کند؛ در کار آموزش تداوم آن سیاست اصلاحگرانه که از سال ۱۹۰۵ با لغو ضوابط امتحانی دوران قیصر در پیش گرفته شد، قابل پیش بینی است. ارتقاء سطح کاردانی نسل های نو و مشارکت آنها در فرهنگ جهانی اطلاعاتی و مصرفی به پیدایش چین نوینی می انجامد…
نشر مهراندیش