زبان نجات یافته

علي عبدالهي، مترجم ادبيات آلماني درباره اين كتاب نوشته: [كانتي] در «زبان نجات‌يافته» مي‌كوشد خاطرات كودكي خود را چنان دقيق و مشاهده‌گرانه بيان كند كه در كنار يادآوري دقيق خاطرات خود، از «من منحصر» بگريزد و به واكاوي روانِ كودك-‌ انسان به مثابه امري همگاني در آينه مناسبات رايج زمانه بپردازد. كانتي، ۲۵ ژوئيه ۱۹۰۵ در روسه بلغارستان به دنيا آمد. در خانواده‌اي از يهوديان اسپانيايي كه به زبان اسپانيايي قرن پانزدهم سخن مي‌گفتند. او زماني كه ۶ ساله بود با خانواده‌اش به منچستر انگلستان مهاجرت كرد و در آنجا به مدد پدر و از طريق كتاب‌هاي سفرهاي گاليور و رابينسون كروزوئه با زبان انگليسي آشنا شد. هشت ساله بود كه با درگذشت پدرش انگلستان را همراه مادرش ترك كرد و به اتريش رفت. از آثار او مي‌توان به «كمدي خودپسندي، توده و قدرت، صداهايي از مراكش، شاهد شنوا، زبان از بند رسته، عروسي، نابينايي، اپراي ميمون‌ها، مشعل در گوش، راي دادگاه و … اشاره كرد. رمان نابينايي – يا اغوا- از او كه در ايران با نام «كيفر آتش» منتشر شده در فهرست ۱۰۰۱ كتابي قرار دارد كه گفته مي‎شود قبل از مرگ حتما بايد بخوانيد. نام اين كتاب همچنين در فهرست ۱۰۰۰ رماني ديده مي‌شود كه روزنامه گاردين به عنوان آثاري كه هر شخص بايد بخواند، ديده مي‎شود. گفته مي‌شود مهم‌ترين دليل اهداي جايزه ادبي نوبل به الياس كانتي، نوشتن كتاب «زبان نجات يافته» است. از كانتي به عنوان نويسنده‌اي بزرگ ياد مي‌شود كه نوشته‌هايش نه فقط گوشه‌هايي از روح انسان را نشان مي‌دهد، بلكه دليل بسياري از تضادهاي جوامع امروزي را نيز بيان مي‌كند.

مهمترین دلیل اهدای جایزه ی ادبی نوبل به الیاس کانتی که فقط یک رمان از او منتشر شده بود نوشتن کتاب «زبان نجات یافته» است. کانتی نویسنده ای بزرگ است که نوشته هایش نه فقط گوشه هایی از روح انسان را نشان می دهد، بلکه دلیل بسیاری از تضاد های جوامع امروزی را نیز بیان می کند.
کتاب دوران کودکی الیاس کانتی که ما را هیجان زده، مشتاق و چشم به راه زمان آموزشش می سازد، مروری بر گذشته است که بی غضب و بی ناز و نوازش نوری خاص بر آن می افکند. این کتاب از اساس صادقانه نوشته شده است.
زبان نجات‌‌یافته سرگذشت‌نامه‌ای زیباست. این داستان با یک تصویر خارق‌العاده آغاز می‌شود: دورترین خاطره‌ی کانتی. از یک اتاق بیرون می‌آید. یک مرد که ماسک زده، مجبورش می‌کند زبانش را بیرون بیاورد؛ اگر حرف بزند، مرد زبانش را می‌برد. سال‌ها بعد، کانتی می‌فهمد که آن مرد، معشوق پرستار بچگی‌اش بوده و می‌خواسته او را از برملا کردن رابطه‌ی آن‌ها نزد پدر و مادرش بترساند. در هفت‌سالگی پدرش را از دست می‌دهد و مجبور می‌شود زودتر از آنچه باید، پا به بزرگسالی بگذارد. داستان از پرت شدن او از جایی به جای دیگر می‌گوید؛ از کودکی به بزرگسالی، از پدر به مادر، از کشوری به کشور دیگر و از یک زبان به زبان دیگر. در این کتاب همچنین توصیفات زیبایی از اولین خانه‌ی کانتی قبل از جنگ جهانی اول در بلغارستان و بعد خانه‌هایش در انگلستان، وین و سوئیس وجود دارد. در یک بازه‌ی زمانی، مادرش در حرکتی ظالمانه او را مجبور می‌کند در سه ماه، زبان آلمانی را در حد یک فرد بزرگسال آلمانی بیاموزد تا سریعاً جای پدرش را در خانه بگیرد. این‌گونه زبانش آزاد و او برنده‌ی داشتن مادرش شده، رقیبانش هم برادران دیگرش و معشوق‌های مادرش هستند. این پرتنش‌ترین عشق ادیپوسی است که تاکنون در یک اثر دیده شده و کانتی آن را به طریقی شگفت‌آور توصیف می‌کند. همه‌چیز در این کتابِ خارق‌العاده، استادانه نوشته شده است.